AVUKATLIĞIN ÖZÜNE AYKIRI BU DÜZENLEME KABUL EDİLEMEZ
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 2. Maddesinde değişiklik yapılarak “yükümlü” tanımının kapsamına serbest avukatlar da dahil edilmektedir.
Kanun teklifinin gerekçesinde; 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35. Maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki taşınmaz alım-satım, şirket vakıf ve dernek kurulması, idaresi ve devredilmesi işlerinde kimlik tespiti, gerçek faydalanıcının tanınması, müşterinin durumunun ve işlemlerinin izlenmesi gibi müşterinin tanınmasına ilişkin yükümlülükleri, şüpheli işlem bildirimi, bilgi ve belge verme, muhafaza ve ibraz yükümlülüklerini yerine getirmelerinin amaçlandığı belirtilmiştir.
Avukatları, yapmış oldukları işlemler hakkında bilgi ve belge verme, şüpheli işlem ibrazı, muhafaza yükümlülüğü gibi fiillerle yükümlü kılan bu düzenleme, başta Avukatlık Kanunun 36. Maddesinde düzenlenen sır saklama yükümlülüğü olmak üzere avukatlık mesleğinin özüne ve ruhuna aykırıdır. Bu kapsamda avukatı ihbarcı haline getirerek savunma hakkının yok sayılması anlamına gelmektedir.
Avukatlık mesleğinin kamusallığı, Anayasal ve tarihsel bir ilke olan savunma hakkının kutsallığından ve evrensel hukuk prensiplerinden gelmektedir. Herhangi bir suç isnadı altındaki bireyin başta adil yargılanma hakkı gelmek üzere temel hak ve özgürlükleri, usuli hakları, masumiyet karinesi, sessiz kalma hakkı, aleyhine olan delilleri bildirmeme hakkı gibi hakları, toplumsal savunma makamı ile korunur. Bu korumanın güçlü olması için de avukatlık, hem formel hem muhteva olarak, serbest ve özgür bir meslek olarak düzenlenmiş, müvekkili ile özdeşleştirilmesi yasaklanmış ve müvekkili ile arasındaki ilişki gizli tutularak sır saklama yükümü yüklenmiştir. Avukatın kendisine yapılan teklifi yolsuz veya haksız görmesi, yahut sonradan yolsuz veya haksız olduğu kanısına varması hali de Avukatlık Kanunu’nun 38. Maddesinde avukatın işi reddetmesinin zorunlu olduğu hal olarak düzenlenmiştir.
Gerekçesi her ne kadar “kara para suçu”nun giderilmesi olarak gösterilse de, avukatın tek yükümü SUÇ İLE BAĞLANTI YASAĞI’ na (contact ban) riayet etmesidir. Avukata mesleğini ifa ederken ;
- İzleme
- Tanıma
- Şüpheli işlem bildirimi
- Şüpheli para muhafazası
gibi yükümlülükler yüklemek, avukatı kolluk görevlisi haline getirmek, dahası CMK 161. Madde ile birlikte değerlendirildiğinde avukatı savcının emrine sokmak ve avukatlığın olmazsa olmaz koşulu olan bağımsızlık unsurunu ortadan kaldırmak anlamına gelmektedir. Savunma hakkının kutsallığı ve temel hakların başında yer alışı, bu hakları birey adına savunan avukatın tam anlamıyla bağımsız olmasını gerektirir. Kastedilen bağımsızlık her şeyden önce; avukatın bir işi kabul etmesinde, işi takibinde ve sonuçlandırmasında sahip olduğu, herkese ve özellikle tüm erklere karşı olan bağımsızlığıdır.
Toplumsal işbölümleri binlerce yıldır uzmanlaşma meslekleri getirmiştir. Suç şüphesini takip etmek savcı ve adli kolluğun; suç yüklenmesine karşı bireylerin masumiyet karinelerini, adil yargılanma haklarını ve savunma haklarını müdafaa etmek ise avukatların görevleridir.
Anayasanın “ Hak arama özgürlüğü”nü düzenleyen 36. maddesi
“Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir” şeklinde temel kuralı göstermektedir.
Kimlik tespiti, işlemlerin izlenmesi, bilgi ve belge verme, şüpheli işlem yükümlülükleri, muhafaza ve ibraz yükümlülükleri avukatların savunma haklarıyla asla bağdaşmamaktadır. Avukatın sır saklama yükümlülüğüne, mesleki faaliyeti nedeniyle öğrenilmiş şahsi, ailevi, ticari, kurumsal her türlü bilgi dahildir. Avukatlık Kanunu, avukatın sır saklama yükümlülüğü sebebiyle müvekkili ile ilgili öğrendiği hususları açığa vurmalarını yasaklamaktadır. CMK 46. Maddesi de benzer düzenlemeyi içermektedir. İş sahibi muvafakat etse dahi avukatın tanıklıktan çekinebilmesi hakkı aslında hukuk devletinin, savunma mesleğinin ve adil yargılanma hakkı ile kişinin kendini hukuki güvenlik içerisinde hissetmesinin temelidir.
2008 yılında benzer bir madde Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliğin 4. Maddesinin (ş) bendine eklenmiştir. Danıştay 10. Dairesi ise 2008/1675 E. 2013/508 K. numaralı ve 24.01.2013 tarihli kararı ile bu bendi iptal edilmiştir.
21. YÜZYILDA AVUKATLIK MESLEK KURALLARINA DAİR TURIN İLKELERİ, 27 Ekim 2002 tarihinde Sydney’de toplanan Uluslararası Avukatlar Birliği (UIA) Genel Kurulu’nca kabul edilmiştir. Türkiye bu genel kurulun katılımcısıdır. Anayasa Mahkemesi birçok kararında, Turın İlkelerine uluslararası sözleşme niteliğinde atıflar yapmaktadır.
TURIN İlkelerine göre;
“müvekkillerini temsil etmeleri vesilesiyle öğrendikleri her türlü gerçeği ve bilgiyi gizli tutmak avukatların görevidir.”
“Avukatlar mesleklerini icra ederken elde ettikleri bilgileri açıklamaya zorlanmamalıdır.”
Evrensel hukuk kuralları, tarafı olduğumuz uluslararası sözleşmeler, iç mevzuatımız açıktır. Avukatlar, işleri nedeniyle vakıf olduğu bilgileri, paylaşamaz, paylaşmaya zorlanamaz. Aksi düzenlemeler, avukatlık mesleğinin doğasına aykırıdır, savunma hakkını ve hukuk devletini yok eder. Yargı fonksiyonu bütünüyle sakatlanır.
Bu düzenlemeden derhal vazgeçilmelidir.
Saygılarımızla.
•ADANA BAROSU BAŞKANLIĞI
•AFYONKARAHİSAR BAROSU BAŞKANLIĞI
•AĞRI BAROSU BAŞKANLIĞI
•AMASYA BAROSU BAŞKANLIĞI
•ANKARA BAROSU BAŞKANLIĞI
•ANTALYA BAROSU BAŞKANLIĞI
•ARDAHAN BAROSU BAŞKANLIĞI
•ARTVİN BAROSU BAŞKANLIĞI
•AYDIN BAROSU BAŞKANLIĞI
•BALIKESİR BAROSU BAŞKANLIĞI
•BARTIN BAROSU BAŞKANLIĞI
•BATMAN BAROSU BAŞKANLIĞI
•BİLECİK BAROSU BAŞKANLIĞI
•BİNGÖL BAROSU BAŞKANLIĞI
•BİTLİS BAROSU BAŞKANLIĞI
•BOLU BAROSU BAŞKANLIĞI
•BURDUR BAROSU BAŞKANLIĞI
•BURSA BAROSU BAŞKANLIĞI
•ÇANAKKALE BAROSU BAŞKANLIĞI
•ÇANKIRI BAROSU BAŞKANLIĞI
•ÇORUM BAROSU BAŞKANLIĞI
•DENİZLİ BAROSU BAŞKANLIĞI
•DÜZCE BAROSU BAŞKANLIĞI
•EDİRNE BAROSU BAŞKANLIĞI
•ELAZIĞ BAROSU BAŞKANLIĞI
•ERZURUM BAROSU BAŞKANLIĞI
•ESKİŞEHİR BAROSU BAŞKANLIĞI
•GAZİANTEP BAROSU BAŞKANLIĞI
•GİRESUN BAROSU BAŞKANLIĞI
•GÜMÜŞHANE-BAYBURT BÖLGE BAROSU BAŞKANLIĞI
•HAKKARİ BAROSU BAŞKANLIĞI
•HATAY BAROSU BAŞKANLIĞI
•IĞDIR BAROSU BAŞKANLIĞI
•ISPARTA BAROSU BAŞKANLIĞI
•İSTANBUL BAROSU BAŞKANLIĞI
•İZMİR BAROSU BAŞKANLIĞI
•KAHRAMANMARAŞ BAROSU BAŞKANLIĞI
•KARABÜK BAROSU BAŞKANLIĞI
•KARS BAROSU BAŞKANLIĞI
•KASTAMONU BAROSU BAŞKANLIĞI
•KAYSERİ BAROSU BAŞKANLIĞI
•KIRIKKALE BAROSU BAŞKANLIĞI
•KIRKLARELİ BAROSU BAŞKANLIĞI
•KIRŞEHİR BAROSU BAŞKANLIĞI
•KOCAELİ BAROSU BAŞKANLIĞI
•KONYA BAROSU BAŞKANLIĞI
•KÜTAHYA BAROSU BAŞKANLIĞI
•MALATYA BAROSU BAŞKANLIĞI
•MANİSA BAROSU BAŞKANLIĞI
•MARDİN BAROSU BAŞKANLIĞI
•MERSİN BAROSU BAŞKANLIĞI
•MUĞLA BAROSU BAŞKANLIĞI
•MUŞ BAROSU BAŞKANLIĞI
•NİĞDE BAROSU BAŞKANLIĞI
•ORDU BAROSU BAŞKANLIĞI
•OSMANİYE BAROSU BAŞKANLIĞI
•RİZE BAROSU BAŞKANLIĞI
•SAKARYA BAROSU BAŞKANLIĞI
•SAMSUN BAROSU BAŞKANLIĞI
•SİİRT BAROSU BAŞKANLIĞI
•SİNOP BAROSU BAŞKANLIĞI
•SİVAS BAROSU BAŞKANLIĞI
•ŞANLIURFA BAROSU BAŞKANLIĞI
•ŞIRNAK BAROSU BAŞKANLIĞI
•TEKİRDAĞ BAROSU BAŞKANLIĞI
•TOKAT BAROSU BAŞKANLIĞI
•TRABZON BAROSU BAŞKANLIĞI
•TUNCELİ BAROSU BAŞKANLIĞI
•UŞAK BAROSU BAŞKANLIĞI
•VAN BAROSU BAŞKANLIĞI
•YALOVA BAROSU BAŞKANLIĞI
•YOZGAT BAROSU BAŞKANLIĞI